Σημειώσεις Παραρτήματος Στράβωνος

[←1]

Στράβων, Γεωγραφικά, 16.2.35-39.

[←2]

[Στράβων 16.2.35] μωσῆς γάρ τις τῶν Αἰγυπτίων ἱερέων ἔχων τι μέρος τῆς κάτω καλουμένης χώρας, ἀπῆρεν ἐκεῖσε ἐνθένδε δυσχεράνας τά καθεστῶτα, καί συνεξῆραν αὐτῷ πολλοί τιμῶντες τό θεῖον. ἔφη γάρ ἐκεῖνος καί ἐδίδασκεν, ὡς οὐκ ὀρθῶς φρονοῖεν οἱ Αἰγύπτιοι θηρίοις εἰκάζοντες καί βοσκήμασι τό θεῖον, οὐδ᾽ οἱ Λίβυες: οὐκ εὖ δέ οὐδ᾽ οἱ Ἕλληνες ἀνθρωπομόρφους τυποῦντες· εἴη γάρ ἓν τοῦτο μόνον θεός τό περιέχον ἡμᾶς ἅπαντας καί γῆν καί θάλατταν, ὃ καλοῦμεν οὐρανόν καί κόσμον καί τήν τῶν ὄντων φύσιν. τούτου δή τίς ἂν εἰκόνα πλάττειν θαρρήσειε νοῦν ἔχων ὁμοίαν τινί τῶν παρ᾽ ἡμῖν; ἀλλ᾽ ἐᾶν δεῖν πᾶσαν ξοανοποιίαν, τέμενος δ᾽ ἀφορίσαντας καί σηκόν ἀξιόλογον τιμᾶν ἕδους χωρίς. ἐγκοιμᾶσθαι δέ καί αὐτούς ὑπέρ ἑαυτῶν καί ὑπέρ τῶν ἄλλων ἄλλους τούς εὐονείρους· καί προσδοκᾶν δεῖν ἀγαθόν παρά τοῦ θεοῦ καί δῶρον ἀεί τι καί σημεῖον τούς σωφρόνως ζῶντας καί μετά δικαιοσύνης, τούς δ᾽ ἄλλους μή προσδοκᾶν.

[←3]

Δώδεκα περίπου χιλιομέτρων.

[←4]

[Στράβων 16.2.36] ἐκεῖνος μέν οὖν τοιαῦτα λέγων ἔπεισεν εὐγνώμονας ἄνδρας οὐκ ὀλίγους καί ἀπήγαγεν ἐπί τόν τόπον τοῦτον, ὅπου νῦν ἐστι τό ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις κτίσμα. κατέσχε δέ ῥᾳδίως οὐκ ἐπίφθονον ὂν τό χωρίον οὐδ᾽ ὑπέρ οὗ ἄν τις ἐσπουδασμένως μαχέσαιτο: ἔστι γάρ πετρῶδες, αὐτό μέν εὔυδρον τήν δέ κύκλῳ χώραν ἔχον λυπράν καί ἄνυδρον, τήν δ᾽ ἐντός ἑξήκοντα σταδίων καί ὑπόπετρον. ἅμα δ᾽ ἀντί τῶν ὅπλων τά ἱερά προὐβάλλετο καί τό θεῖον, ἵδρυσιν τούτου ζητεῖν ἀξιῶν, καί παραδώσειν ὑπισχνούμενος τοιοῦτον σεβασμόν καί τοιαύτην ἱεροποιίαν ἥτις οὔτε δαπάναις ὀχλήσει τούς χρωμένους οὔτε θεοφορίαις οὔτε ἄλλαις πραγματείαις ἀτόποις. οὗτος μέν οὖν εὐδοκιμήσας τούτοις συνεστήσατο ἀρχήν οὐ τήν τυχοῦσαν, ἁπάντων προσχωρησάντων ῥᾳδίως τῶν κύκλῳ διά τήν ὁμιλίαν καί τά προτεινόμενα.

[←5]

Από τον ιουδαϊσμό οι νηστείες πέρασαν στον χριστιανισμό και στον ισλαμισμό και οι περιτομές στον ισλαμισμό.

[←6]

[Στράβων 16.2.37] οἱ δέ διαδεξάμενοι χρόνους μέν τινας ἐν τοῖς αὐτοῖς διέμενον δικαιοπραγοῦντες καί θεοσεβεῖς ὡς ἀληθῶς ὄντες, ἔπειτ᾽ ἐφισταμένων ἐπί τήν ἱερωσύνην τό μέν πρῶτον δεισιδαιμόνων, ἔπειτα τυραννικῶν ἀνθρώπων, ἐκ μέν τῆς δεισιδαιμονίας αἱ τῶν βρωμάτων ἀποσχέσεις, ὧνπερ καί νῦν ἔθος ἐστίν αὐτοῖς ἀπέχεσθαι, καί αἱ περιτομαί καί αἱ ἐκτομαί καί εἴ τινα τοιαῦτα ἐνομίσθη, ἐκ δέ τῶν τυραννίδων τά λῃστήρια. οἱ μέν γάρ ἀφιστάμενοι τήν χώραν ἐκάκουν καί αὐτήν καί τήν γειτνιῶσαν, οἱ δέ συμπράττοντες τοῖς ἄρχουσι καθήρπαζον τά ἀλλότρια καί τῆς Συρίας κατεστρέφοντο καί τῆς Φοινίκης πολλήν. ἦν δ᾽ ὅμως εὐπρέπειά τις περί τήν ἀκρόπολιν αὐτῶν, οὐχ ὡς τυραννεῖον βδελυττομένων, ἀλλ᾽ ὡς ἱερόν σεμνυνόντων καί σεβομένων.

[←7]

Ὅμηρος, Ὀδύσσεια τ΄ 297: ἐκ δρυός ὑψικόμοιο Διός βουλήν ἐπακούσαι.

[←8]

Eυριπίδης, Φοίνισσαι 36-37: τόν ἐκτεθέντα παῖδα μαστεύων μαθεῖν εἰ μηκέτ᾽ εἴη.

[←9]

Eυριπίδης, Φοίνισσαι 34-35: ἔστειχε τούς φύσαντας ἐκμαθεῖν θέλων πρός δῶμα Φοίβου.

[←10]

Ὅμηρος, Ὀδύσσεια τ.179: ἐννέωρος βασίλευε Διός μεγάλου ὀαριστής.

[←11]

Πλάτων, Μίνως: ἐφοίτα οὖν δι᾿ ἐνάτου ἔτους εἰς τό τοῦ Διός ἄντρον ὁ Μίνως…

[←12]

Πλούταρχος, Λυκοῦργος 5.3: …πρῶτον μέν ἀπεδήμησεν εἰς Δελφούς: καί τῷ θεῷ θύσας καί χρησάμενος ἐπανῆλθε τόν διαβόητον ἐκεῖνον χρησμόν κομίζων, ᾧ θεοφιλῆ μέν αὐτόν ἡ Πυθία προσεῖπε…

[←13]

[Στράβων 16.2.38] πέφυκε γάρ οὕτω καί κοινόν ἐστι τοῦτο καί τοῖς Ἕλλησι καί τοῖς βαρβάροις. πολιτικοί γάρ ὄντες ἀπό προστάγματος κοινοῦ ζῶσιν· ἄλλως γάρ οὐχ οἷόν τε τούς πολλούς ἕν τι καί ταὐτό ποιεῖν ἡρμοσμένως ἀλλήλοις, ὅπερ ἦν τό πολιτεύεσθαι, καί ἄλλως πως νέμειν βίον κοινόν. τό δέ πρόσταγμα διττόν, ἢ γάρ παρά θεῶν ἢ παρά ἀνθρώπων· καί οἵ γε ἀρχαῖοι τό παρά τῶν θεῶν ἐπρέσβευον μᾶλλον καί ἐσέμνυνον, καί διά τοῦτο καί ὁ χρηστηριαζόμενος ἦν τότε πολύς καί τρέχων εἰς μέν Δωδώνην, ὅπως ΄ἐκ δρυός ὑψικόμοιο Διός βουλήν ἐπακούσῃ,΄ συμβούλῳ τῷ Διί χρώμενος, εἰς δέ Δελφούς ΄τόν ἐκτεθέντα παῖδα μαστεύων μαθεῖν, εἰ μηκέτ᾽ εἴη,΄ αὐτός δ᾽ ὁ παῖς ΄ἔστειχε τούς τεκόντας ἐκμαθεῖν θέλων πρός δῶμα Φοίβου.΄ καί ὁ Μίνως παρά τοῖς Κρησίν ΄ἐννέωρος βασίλευε Διός μεγάλου ὀαριστής,΄ δι᾽ ἐννέα ἐτῶν, ὥς φησι Πλάτων, ἀναβαίνων ἐπί τό ἄντρον τοῦ Διός καί παρ᾽ ἐκείνου τά προστάγματα λαμβάνων καί παρακομίζων εἰς τούς ἀνθρώπους. τά δ᾽ ὅμοια ἐποίει καί Λυκοῦργος ὁ ζηλωτής αὐτοῦ· πυκνά γάρ, ὡς ἔοικεν, ἀποδημῶν ἐπυνθάνετο παρά τῆς Πυθίας ἃ προσῆκεν παραγγέλλειν τοῖς Λακεδαιμονίοις.

[←14]

[Στράβων 16.2.39] ταῦτα γάρ ὅπως ποτέ ἀληθείας ἔχει, παρά γε τοῖς ἀνθρώποις ἐπεπίστευτο καί ἐνενόμιστο, καί διά τοῦτο καί οἱ μάντεις ἐτιμῶντο ὥστε καί βασιλείας ἀξιοῦσθαι, ὡς τά παρά τῶν θεῶν ἡμῖν ἐκφέροντες παραγγέλματα καί ἐπανορθώματα καί ζῶντες καί ἀποθανόντες1· τοιοῦτος δέ ὁ Ἀμφιάρεως καί ὁ Τροφώνιος καί ὁ Ὀρφεύς καί ὁ Μουσαῖος καί ὁ παρά τοῖς Γέταις θεός, τό μέν παλαιόν Ζάμολξις Πυθαγόρειός τις, καθ᾽ ἡμᾶς δέ ὁ τῷ Βυρεβίστᾳ θεσπίζων Δεκαίνεος· παρά δέ τοῖς Βοσπορηνοῖς Ἀχαΐκαρος, παρά δέ τοῖς Ἰνδοῖς οἱ γυμνοσοφισταί, παρά δέ τοῖς Πέρσαις οἱ μάγοι καί νεκρομάντεις καί ἔτι οἱ λεγόμενοι λεκανομάντεις καί ὑδρομάντεις, παρά δέ τοῖς Ἀσσυρίοις οἱ Χαλδαῖοι, παρά δέ τοῖς Ῥωμαίοις οἱ Τυρρηνικοί οἰωνοσκόποι. τοιοῦτος δέ τις ἦν καί ὁ Μωσῆς καί οἱ διαδεξάμενοι ἐκεῖνον, τάς μέν ἀρχάς λαβόντες οὐ φαύλας ἐκτραπόμενοι δ᾽ ἐπί τό χεῖρον.